Betoog Romantiek

Camera Obscura

Complete Titelbeschrijving
Titel: Camera Obscura
Jaar van 1e druk: 1851
Plaats, jaar en uitgave van het boek: Utrecht/Antwerpen, 1978, Prisma – Boeken
Auteur: Hildebrand (=Beets)

 

Camera Obscura van Hildebrand is representatief voor de Romantiek

De definitie van de stroming Romantiek is:
Een stroming in de Westerse cultuur die zich aan het einde van de 18e eeuw en het begin van de 19e eeuw sterk deed gelden in de kunst en het intellectuele leven van met name Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. In de romantiek werd, in reactie op de Verlichting, de subjectieve ervaring als uitgangspunt genomen. Hierdoor kwamen introspectie, intuïtie, emotie, spontaniteit en verbeelding centraal te staan.

Er zijn een aantal kenmerken om de Romantiek te typeren. Het centraal stellen van het gevoel in plaats van het rationele is misschien wel het belangrijkste kenmerk van deze stroming. Romantici vonden dat de rationele benadering plaats moest maken voor de individuele verbeeldingskracht. Het individu moest niet ondergesneeuwd raken in een maatschappij waarin industralisatie en verstedelijking heel belangrijk waren.  Dat bij de Romantiek de nadruk ligt op het gevoel is ook te zien aan de naam van de stroming, het woord komt van het Franse 'romance', een gevoelig verhaal of lied.

In de romantiek maakten mensen bepaalde keuzes:

• Voelen (romantiek) boven denken (verlichting).
• Het subjectieve (romantiek) boven het objectieve (verlichting).
• Synthese en holisme (romantiek) boven analyse (verlichting).
• Het ambigue en ironische (romantiek) boven ondubbelzinnigheid en helderheid (verlichting).
• Kunst (romantiek) boven wetenschap (verlichting).
• Creativiteit in de kunst boven nabootsing.
• Het spirituele boven materialisme.
• Zin boven nut.
• Kwaliteit boven kwantiteit.
• Een organische natuurbeschouwing boven een mechanische natuurbeschouwing.
• De mens die deel van de natuur uitmaakt boven de mens die boven de natuur staat en haar probeert te gebruiken.

De verhalen uit Camera Obscura (oa. 'De Familie Stastok' en 'De Familie Knegge') horen duidelijk tot de Romantiek.  Dit is te zien als men de kenmerken van de Romantiek gaat vergelijken met kenmerken van deze verhalen.
 Bij beide is er verlangen naar huiselijk geluk (gevoelens) en rust (in bijna alle verhalen in camera Obscura neemt het gezin een belangrijke plaats in). Het verlangen naar rust komt door de onrust in de voorafgaande industriele recvolutie, en de Franse revolutie.
 Het gevoel van naastenliefde is ook een begrip van de Romantiek, wat je ook tegenkomt in de verhalen. (bijv. Hildebrand die Keesje, Henriëtte en Pieter helpt, en aan het feit dat Hildebrand het zo erg vond dat Robert mensen in verlegenheid bracht.). Ook zijn er gevoelens van liefde, bijvoorbeeld de liefde van Pieter voor Koosje in 'De Familie Stastok'.
De hoeveelheid humor in de verhalen kan ook een kenmerk zijn van een Romantisch boek.

Een tegenargument voor het feit dat Camera Obscura een boek uit de Romantiek is, is dat er niet een overvloed aan gevoelens in het boek te lezen is. Natuurlijk is er naastenliefde en liefde voor het gezin, maar de gevoelens van personages worden niet erg uitvergroot. De gevoelens zijn nog al gematigd allemaal. De 'slappe humor'  die in de boeken voorkomt kan natuurlijk een kenmerk voor de Romantiek zijn, maar ook in bijvoorbeeld het realisme komt dit vaak voor.

Mijn conclusie is dat het boek representatief is voor de Romantiek, maar dan wel voor de Biedermeier Romantiek. Dit is een soort 'lichte' vorm van de stroming, waarin naastenliefde, rust en het gezin centraal staat.