A. Samenvatting 'Kunstmest voor het brein'

SAMENVATTING VAN 'KUNSTMEST VOOR HET BREIN' DOOR MARCEL ROELE

De jeugd van tegenwoordig heeft een gebrekkige algemene ontwikkeling, maar vreemd genoeg stijgt het gemiddelde IQ in de westerse landen, ondanks alle klachten over het onderwijs, voortdurend.

 In 1932 groeiden veel jongeren op in armoede zonder goede gezondheidszorg. Gunstigere omstandigheden zouden ervoor hebben gezorgd dat jongeren in 1982 zes IQ punten hoger haalden dan leeftijdsgenoten uit 1932. De lichting van 1982 waren echter 20 punten slimmer, dus er is een stijging van 14 punten die niet te verklaren is.

De introductie van langdurig onderwijs voor iedereen kan het gemiddelde IQ hebben verhoogd, maar als een leerling eenmaal basisvaardigheden beheerst kunnen extra jaren op school wel zijn kennis, maar niet zijn IQ verhogen.

Een derde verklaring is dat iedere nieuwe generatie scholieren beter getraind is in het maken van IQ-tests dan de vorige. Er is echter geen aanwijzing voor dat de uitkomsten van een IQ test de intelligentie verkeerd zou inschatten.

Ook genetische aanleg heeft invloed op het IQ. Het is echter zo dat mensen met een laag IQ bovengemiddeld veel kinderen krijgen. In aanleg zijn we dus niet slimmer dan de mensen vroeger.

Rond 1932 had men nog geen massacultuur. Het is dan ook waarschijnlijk dat de toename van het IQ in die periode te maken heeft met betere voeding en gezondheidszorg. Maar in de afgelopen kwart eeuw gaf massacultuur de klant een kans om een actieve rol te spelen. Computerspellen en televisieprogramma's worden ingewikkelder en mensen worden dus steeds slimmer.

239 woorden

Multatuli - Max Havelaar

M

De Kraai - Kader Abdolah

Feitelijke gegevens over het boek
Verschijningsdatum 1e druk: 11 maart 2011
Gebruikte druk: 1e
Aantal bladzijden: 91
Uitgeverij: De geus namens: Stichting CPNB
Genre; novelle



Samenvatting
Het verhaal begint met Refiq die zegt dat hij op Lauriergracht nr. 37 woont. Hij vertelt ook dat hij in Perzie graag schrijver wilde worden. Hij begon zijn avontuur door met een schilderij van zijn vader naar de lokale krant te gaan. De krant werd uitgegeven. Toen kwam hij op het idee om boeken te schrijven, maar hoe wist hij nog niet. De oom van Refiq vertelt dat een echte kunstenaar eerst zijn fantasie moet gebruiken anders lukt het nooit. Refiq wordt verliefd op een meisje genaamd Leela. Hij mag toevallig invallen voor de voorzanger van de Moskee. Dan ziet hij Leela voor een raam staan en zingt hij iedere morgen voor haar, maar na een tijd laat ze zich niet meer zien. Hier gaat zijn eerst geschreven verhaal over.

In het heden is hij in Amsterdam, vanuit daar vertelt hij over hoe het was toen de Amerikanen in Perzie waren. Er waren toen geestelijken die de macht van de Sjah af wilden pakken en die bestormden de Amerikaanse ambassade. Refiq volgde de groep mee naar binnen om de ‘historische gebeurtenis’ vast te leggen op papier. Hier werd hij betrapt en in elkaar geslagen door de Imam en zijn gevolg. Refiq beschrijft de oorlog, tussen Iran en Irak, die 8 jaar duurde.

Refiq gaat vaak naar Duitsland om zijn koffie te verkopen. Daar ziet hij dat tot zijn spijt veel landgenoten, ondanks de hoge opleiding, taxichauffeur zijn geworden. Daarna beschrijft hij zijn vlucht uit Turkije. Die gaat via de Russische Ambassade. De ambassadeur die zijn vlucht regelt moet op dat moment terug naar de Sovjet-Unie, omdat daar een chaos heerst. Omdat hij weinig geld heeft en wil vluchten doet hij dit via een mensensmokkelaar. Die zet hem op een vrachtwagen naar Nederland. Daar moet hij, net aangekomen, asiel aanvragen. Dit valt niet mee door de lastige taal en de lange wachttijden. Refiq maakt een nieuw verhaal over mensen die voor teveel geld 2e hands spullen aan asielzoekers verkopen. Een vrijwilligster helpt hem met de fouten uit het verhaal te halen. Daarna wordt zijn verhaal afgedrukt in een plaatselijke krant.

Busselinck & Waterman is een koffiebedrijf in de buurt. De bazen en de werknemers zijn best discriminerend en maken vaak spottende opmerkingen over Perzische vrouwen. Deze zien Refiq als een echte concurrent. Refiq zelf ziet dat niet zo omdat zijn handeltje veel te klein is voor de keten van Busselinck & Waterman.

Als Refiq somber is gaat hij vaak naar het Anne Frank huis. Anne Frank is een groot voorbeeld voor hem door de tijd die ze in het achterhuis heeft meegemaakt. In de tuin van het Anne Frank huis staat een grote eik. In die boom zit een oude kraai. Die kraai is de rode draad van het verhaal en duikt op bij elke belangrijke Perzische gebeurtenis. Na jaren in Amsterdam gewerkt te hebben lukt het Refiq om zijn familie over te halen. Eenmaal toen zijn familie in Nederland was, bleken hij en zijn vrouw over verschillende dingen het totaal niet eens. Zijn vrouw was veel verandert in de niet zo welvarende tijd in Perzie. Refiq kocht alle ‘mislukte’ koffie op van het bedrijf waar hij werkte en ging dat verkopen aan de lauriergracht no. 37. Echter wilde hij nog steeds schrijver worden.

Themas
Het boek De Kraai was het boekenweekgeschenk van 2011. Het thema van de Boekenweek  was het levensverhaal. Dat is deze keer heel goed uitgewerkt door Kader Abdolah. In de novelle zien we hoe Refiq Foad (een alter ego van kader Abdolah) de beschrijving geeft van zijn jeugd in Perzië en de vlucht naar Nederland.
Het motief is: de relatie tussen fantasie en werkelijkheid. In het boek vertelt de schijver namelijk dat hij soms dingen liegt, maar dat mensen het toch geloven.
Een ander motief is het beheersen van de Nederlandse taal. De hoofdpersoon wil schrijver worden, en moet dit in het Nederlands kunnen als hij in Nederland een populaire schrijver wil worden.

Tijd en plaatsen in het boek

Er zijn verschillende plaatsen in het boek die beschreven worden

- In het heden woont Refiq in Amsterdam.
- In het verleden spelen de plaatsen in Perzië een belangrijke rol: het geboortedorp van Refiq, Teheran, Ispahan, Koerdistan
- Via Turkije ( Istanboel) vlucht hij naar het westen. De bedoeling is een visum voor Moskou te krijgen, maar door de ontwikkelingen in de Sovjet-Unie gaat dan niet door.
- Hij komt terecht in een asielzoekerscentrum (in de polder) en later in een woonhuis. Dat staat nog niet in Amsterdam


Beoordeling
Ik vond het boek niet erg moeilijk geschreven. Volgens mij zitten er niet veel achterliggende gedachtes in, en je hoeft ook niet erg na te denken om een bepaald deel van het boek te begrijpen. Het is niet echt een goedlopend verhaal, meer allemaal losse stukjes. Het is niet echt een spannend boek, maar ook niet saai. Al met al vond ik het een matig boek, niet bepaald een aanrader.

Betoog Romantiek

Camera Obscura

Complete Titelbeschrijving
Titel: Camera Obscura
Jaar van 1e druk: 1851
Plaats, jaar en uitgave van het boek: Utrecht/Antwerpen, 1978, Prisma – Boeken
Auteur: Hildebrand (=Beets)

 

Camera Obscura van Hildebrand is representatief voor de Romantiek

De definitie van de stroming Romantiek is:
Een stroming in de Westerse cultuur die zich aan het einde van de 18e eeuw en het begin van de 19e eeuw sterk deed gelden in de kunst en het intellectuele leven van met name Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. In de romantiek werd, in reactie op de Verlichting, de subjectieve ervaring als uitgangspunt genomen. Hierdoor kwamen introspectie, intuïtie, emotie, spontaniteit en verbeelding centraal te staan.

Er zijn een aantal kenmerken om de Romantiek te typeren. Het centraal stellen van het gevoel in plaats van het rationele is misschien wel het belangrijkste kenmerk van deze stroming. Romantici vonden dat de rationele benadering plaats moest maken voor de individuele verbeeldingskracht. Het individu moest niet ondergesneeuwd raken in een maatschappij waarin industralisatie en verstedelijking heel belangrijk waren.  Dat bij de Romantiek de nadruk ligt op het gevoel is ook te zien aan de naam van de stroming, het woord komt van het Franse 'romance', een gevoelig verhaal of lied.

In de romantiek maakten mensen bepaalde keuzes:

• Voelen (romantiek) boven denken (verlichting).
• Het subjectieve (romantiek) boven het objectieve (verlichting).
• Synthese en holisme (romantiek) boven analyse (verlichting).
• Het ambigue en ironische (romantiek) boven ondubbelzinnigheid en helderheid (verlichting).
• Kunst (romantiek) boven wetenschap (verlichting).
• Creativiteit in de kunst boven nabootsing.
• Het spirituele boven materialisme.
• Zin boven nut.
• Kwaliteit boven kwantiteit.
• Een organische natuurbeschouwing boven een mechanische natuurbeschouwing.
• De mens die deel van de natuur uitmaakt boven de mens die boven de natuur staat en haar probeert te gebruiken.

De verhalen uit Camera Obscura (oa. 'De Familie Stastok' en 'De Familie Knegge') horen duidelijk tot de Romantiek.  Dit is te zien als men de kenmerken van de Romantiek gaat vergelijken met kenmerken van deze verhalen.
 Bij beide is er verlangen naar huiselijk geluk (gevoelens) en rust (in bijna alle verhalen in camera Obscura neemt het gezin een belangrijke plaats in). Het verlangen naar rust komt door de onrust in de voorafgaande industriele recvolutie, en de Franse revolutie.
 Het gevoel van naastenliefde is ook een begrip van de Romantiek, wat je ook tegenkomt in de verhalen. (bijv. Hildebrand die Keesje, Henriëtte en Pieter helpt, en aan het feit dat Hildebrand het zo erg vond dat Robert mensen in verlegenheid bracht.). Ook zijn er gevoelens van liefde, bijvoorbeeld de liefde van Pieter voor Koosje in 'De Familie Stastok'.
De hoeveelheid humor in de verhalen kan ook een kenmerk zijn van een Romantisch boek.

Een tegenargument voor het feit dat Camera Obscura een boek uit de Romantiek is, is dat er niet een overvloed aan gevoelens in het boek te lezen is. Natuurlijk is er naastenliefde en liefde voor het gezin, maar de gevoelens van personages worden niet erg uitvergroot. De gevoelens zijn nog al gematigd allemaal. De 'slappe humor'  die in de boeken voorkomt kan natuurlijk een kenmerk voor de Romantiek zijn, maar ook in bijvoorbeeld het realisme komt dit vaak voor.

Mijn conclusie is dat het boek representatief is voor de Romantiek, maar dan wel voor de Biedermeier Romantiek. Dit is een soort 'lichte' vorm van de stroming, waarin naastenliefde, rust en het gezin centraal staat.

Betoog Verlichting

 Pieter Langendijk - Het Wederzyds Huwelijksbedrog

‘Het wederzyds huwelijksbedrog’ is representatief voor de Verlichtingsliteratuur

De Verlichting was een periode waarin gestreefd werd naar meer licht in de duisternis, dat wil zeggen: meer kennis, meer geluk. Het was een Europese beweging die zich vanaf 1670 vanuit Nederland en Engeland gedurende de achttiende eeuw verspreidde over de rest van Europa. Doel was angst en bijgeloof te laten verdwijnen en de mens op zichzelf te laten vertrouwen: op zijn verstand, hart en intuïtie.

Langendijk werd op 25 juli 1683 in Haarlem geboren. De schrijver, die zijn publiek wist te vermaken, had zelf in zijn leven weinig reden tot lachen. Toen hij zes jaar oud was, stierf zijn vader. Al gauw moest hij zelf mee de kost verdienen. Zijn moeder was heel zuinig. Later raakte hij zelfs aan de drank. Ook zijn vrouw, met wie hij na de dood van zijn moeder trouwde, gooide het geld over de balk. Toen hij ziek werd, kreeg hij van het stadsbestuur van Haarlem gratis een plaats in het Proveniershuis aangeboden. Als tegenprestatie werd Langendijk stadshistorieschrijver. Bij zijn dood in 1756 liet hij grote, maar onvoltooide geschiedenis van de stad Haarlem na.
Het werk is typerend voor de stroming van die tijd, het classicisme. Dat blijkt uit de opbouw. Het stuk telt vijf bedrijven, die volgens de regels naar het hoogtepunt en de ontknoping voeren. Ook heeft hij met zorg de eenheid van plaats en tijd gehandhaafd

Het wederzijds huwelijks bedrog staat in ouderwets Nederlands geschreven. Dat komt omdat het uit 1714 komt en men dus nog zo sprak en schreef. Het is een boek uit de verlichting. Omdat het een blijspel is, is het humoristisch geschreven en zit er eindrijm in. De titel slaat op het huwelijksbedrog van Klaar en Hans, Charlotte en Lodewijk en Karel en Sofie. Het stuk telt vijf bedrijven, die volgens de regels naar het hoogtepunt en de ontknoping voeren. Het verhaal speelt zich af in Utrecht. In het huis van Charlotte en gedeeltelijk in de herberg waar Jan en Lodewijk verblijven en daarnaast speelt nog een klein deel zich af op de straat die loopt tussen de herberg en het huis van Charlotte

Al wordt er in het verhaal veel gelogen, er zit toch een lerende functie in het boek; liegen is slecht. Als iemand het boek leest of het blijspel had bijgewoond, had deze persoon een les geleerd; Liegen mag niet. Er zit dus een moraal in het boek, een kenmerk uit de Verlichting.

In de verlichting werd 'literatuur voor het volk' gemaakt, en dit verhaal is daar een voorbeeld van. Het is in simpele taal geschreven, zodat iedereen het verhaal kon lezen.

Een tegenargument van de stelling, is dat de mensen in het verhaal niet echt achterdochtig zijn. Sterker nog, ze nemen alles aan wat anderen zeggen, zijn erg naief. Dit past niet bij de Verlichting, omdat in deze periode de aandacht werd gericht op de 'ratio'. Het is echter wel zo, dat door deze goedgelovigheid van de mensen, zij geen voordelen ondervinden. Daarom is de moraal; geloof niet iedereen zo maar en lieg niet.

De conclusie is dat ‘Het wederzijds huwelijksbedrog’ typerend is voor de Verlichting. Het heeft een moraal, is begrijpelijk voor alle burgers, van welke bevolkingslaag dan ook, het vertelt dat je moet nadenken voor je iets doet. Het is een grappig blijspel dat makkelijk te lezen is voor iemand die iets wil lezen uit de Verlichting. Ik zou het niet aanraden omdat het naar mijn mening niet veel spanning bevat, en het een heel simpel verhaal is.

De Reunie - Simone van der vlucht

klas 4:
Korte samenvatting van De Reunie door Simone van der Vlucht

Na een flinke burn-out gaat Sabine Kroese weer aan het werk. Het valt haar zwaar, op haar kantoor is veel veranderd. Ze kan niet overweg met haar nieuwe baas en eigenlijk heeft ze ook helemaal geen zin om te werken. 
Ze verneemt dat er een reünie georganiseerd is door haar oude middelbare school. Als ze eens herinneringen gaat ophalen aan die periode, zijn dit vooral negatieve herinneringen. Haar beste vriendin op de basisschool was Isabel, maar vrijwel direct toen ze naar de middelbare school gingen, liet Isabel Sabine vallen. Op een gegeven moment werd het echt pesten. Maar de meest belangrijke herinnering is aan de raadselachtige verdwijning 9 jaar geleden. Na de verdwijning heeft niemand nog iets van haar gehoord of gezien. 
Sabine vind het heel erg vreemd dat ze nog maar zó weinig weet over de dag dat Isabel verdween. Op haar werk ontmoet ze Olaf, een oud-schoolgenoot en een vriend van haar broer. Als ze met hem gaat uit eten, komen ze weer bij het onderwerp Isabel uit. Ook vindt Sabine haar oude dagboeken terug. Op de reünie zelf komt ze niet veel te weten. Dit alles zet haar aan het denken en ze gaat op onderzoek uit in Den Helder. 
Ondertussen vindt Olaf dat hij te weinig aandacht krijgt en wordt agressief. Sabine heeft ondertussen ook al met ex-vriendinnen van Olaf gepraat en die hebben haar verteld dat hij erg agressief kan worden in een relatie. Ook heeft ze ontdekt dat ze een relatie met Sabine had. Op de dag Isabel verdween, had Olaf een afspraak met Isabel. Sabine verdenkt Olaf van de moord, en als Olaf dit ontdekt wordt hij gigantisch kwaad en probeert haar te wurgen. Op het moment dat Olaf dát doet, komen alle herinneringen weer naar boven bij Sabine. De complete film van gebeurtenissen wordt afgespeeld, en ze ontdekt wie Isabel vermoord heeft. Zijzelf.

Een Schitterend Gebrek - Arthur Japin

Klas 5; Leesverslag Stromingsboek


Een Schitterend Gebrek door Arthur Japin
Jaar van eerste uitgave; 2003, Amsterdam
239 pagina's
Genre; Psychologische Roman


Samenvatting;


Lucia woont als klein meisje op een groot landgoed, waar haar ouders werken als bediendes voor een gravin.
Op een dag komt Giacomo met zijn familie logeren, in verband met een bruiloft die binnenkort plaats zal vinden. Lucia wordt de bediende van Giacomo. Ze zijn ongeveer even oud en het lijkt Lucia leuk om vriendjes met hem te worden. Hierdoor ontstaat een heftige liefde tussen de twee. Giacomo moet op den duur terug naar Venetie, maar belooft Lucia over een jaar terug te komen om dan met haar te trouwen. In de tussentijd zal Lucia zich ontplooien tot een ware ‘madame’. Ze krijgt een leermeester en leert binnen de kortste keren lezen en schrijven en haar wordt bijgebracht hoe ze zich moet gedragen in een sjiek gezelschap.
Op een dag gebeurt er iets ergs. Er worden pokken geconstateerd bij Monsieur de Pompignac, Lucia’s leermeester. Hij wordt naar een oud schuurtje ver in het landschap gebracht waar niemand durft te komen, behalve Lucia. Wanneer Monsieur de Pompignac overlijdt beseft Lucia dat ze nu zelf verder zal moeten. Ze trekt haar mooiste jurk en schoenen aan en presenteert zich aan de gravin. Die kan haar ogen niet geloven. Maar dan schrikt ze weg. Lucia blijkt een blaar op haar wang te hebben, een begin van de pokken. Ook zij wordt naar het schuurtje gebracht en daar door haar ouders verzorgd. Ze dwingt hen haar vast te binden aan het bed, zodat zij op geen enkele manier kan krabben. Door haar jonge leeftijd overleeft Lucia de pokken, maar ze zit wel voorgoed onder de littekens. Ze besluit dat ze hierom niet met Giacomo kan trouwen, want dan zal ze zijn toekomst verpesten. Daarom laat ze haar moeder een bericht doorgeven dat zij vertrokken is. Om het verhaal geloofwaardig te houden, vertrekt Lucia werkelijk naar Venetie. Daar verandert ze haar naam in Galathée de Pompignac. Die nieuwe naam is dezelfde als de naam die haar leermeester voor haar verzonnen had wanneer ze naar het eerste feest zouden gaan. Hij zou haar dan voorstellen als zijn nichtje. In Venetie raakt ze van het ene baantje in het andere verzuild. Uiteindelijk komt ze, jaren later, in Amsterdam terecht, waar ze als prostituee aan het werk gaat. Daar wordt ze bekend als de mysterieuze prostituee, omdat zij een sluier draagt..Via een van haar vaste klanten komt Lucia haar jeugdliefde Giacomo weer opnieuw tegen. Hij weet alleen niet met wie hij werkelijk te maken heeft. Ze sluiten een weddenschap over liefde. Giacomo, inmiddels veranderd naar Monsieur de Seingalt, beweert dat hij nog nooit een vrouwenhart bezeerd heeft, maar Lucia is van mening dat hij wel degelijk een keer een hart gebroken zal hebben. Giacomo stelt voor haar zelf te laten ervaren hoe hij met een vrouw omgaat. Pas dan zal zij mogen oordelen. Langzaam maar zeker laat Galathée steeds meer los over Lucia en ze biedt hem op een gegeven moment schriftelijk een voorstel aan om haar te ontmoeten. Zij is meestal te vinden in een van de Amsterdamse cafés, rond acht uur ‘s avonds. Daar ontmoet Monsieur de Seingalt Lucia. Hij schrikt en meent dat zij totaal geruïneerd is. Zo gaan Lucia en Giacomo uit elkaar, maar, zij blijkt wel zwanger van hem. Haar vaste klant Jamieson heeft Lucia met littekens gezien en zegt haar te respecteren zoals ze is. Ze vertrekt naar New York, naar hem dus, en samen stichten ze een gezin. Aan de relatie Giacomo-Lucia is voorgoed een einde gekomen.




De Verlichting wijzigde het denken over de politiek, de wetenschap, de economie, de cultuur, de opvoeding en de religie in de Westerse wereld. De Verlichting gaf aanleiding tot modernisering van de samenleving door middel van individualisering, emancipatie, feminisme, secularisering en globalisering. De Verlichting zette zich af tegen het middeleeuwse bijgeloof en verloor de bewondering die de Renaissance koesterde voor de Oudheid.






In de 18e eeuw, de periode waarin Lucia leefde, vond een grote verandering in de opvattingen van de mens plaats.
Eerst was er de Verlichting, mensen namen beslissingen met het verstand (de rede). Wat de kerk zei werd niet langer zonder meer voor waar aangenomen.
Later, aan het eind van de achttiende eeuw, kwam de Romantiek op. In de Romantiek werd, in reactie op de Verlichting, de subjectieve ervaring als uitgangspunt genomen. Hierdoor kwam het gevoel centraal te staan.
In dit boek zie je Lucia deze verandering maken. Toen zij jong was maakte ze haar keuzes op basis van haar emoties, terwijl zij zich later vastklampt aan de rede.
Lucia krijgt les van monsieur Pompignac. Hierdoor gaat ze over van het gevoel naar de rede en wordt ze een ander mens. Dit is dus kenmerkend voor de tijd waarin zij opgroeit.
Ik heb het idee dat Lucia aan het einde van het boek weer wat meer ‘romantisch’wordt, wat ook past bij de tijd waarin zij dan leeft.



Het boek is geen exponent voor de Verlichting, omdat het boek in de 21e eeuw is geschreven en niet in de 18e eeuw. Het verhaal speelt zich echter wel in die eeuw af, en de elementen van de Verlichting zijn dan ook duidelijk merkbaar in het boek.