Literaire Stromingen.
1. Samenvatting
Hieronder is een samenvatting te lezen van het boek De Aanslag
Eerste episode: 1945
In januari 1945 wordt in Haarlem, in de straat van de familie Steenwijk, de NSB’er Fake Ploeg doodgeschoten. Ploeg ligt voor het huis van de buren, de familie Korteweg, Deze buren verslepen het lijk van Ploeg tot voor het huis van Steenwijk. De Duitsers zijn snel ter plaatse, ze steken het huis van Steenwijk in brand en voeren de familie Steenwijk af. De ouders van Anton Steenwijk worden later gefusilleerd. In de cel van Anton zit ook een jonge vrouw, die waarschijnlijk bij de aanslag betrokken is geweest. Anton wordt na verloop van tijd uit de cel gehaald en naar Amsterdam gebracht, waar hij bij een oom en tante kan wonen.
Tweede episode: 1952
– Ten tijde van de Koreaanse oorlog – In 1952 bezoekt Anton een feestje in Haarlem. Voor het eerst sinds de oorlog is hij weer in die stad. Hij besluit een bezoekje te brengen aan de straat waar hij vroeger gewoond heeft. Hij treft daar de overbuurvrouw, mevrouw Beumer aan, met wie hij een praatje maakt. Anton besluit om nooit meer terug naar Haarlem te gaan.
Derde episode: 1956
Vanwege de inval van de Russen in Hongarije, wordt het hoofdkantoor van de Communistische Partij Nederland door relschoppers bestormd. Anton woont hier heel dichtbij, dus de relschoppers staan bij hem in de straat. Een van hen is Fake Ploeg jr.: de zoon van de NSB’er. Hij heeft een kei in zijn hand. Fake zat bij Anton in de klas. Anton vraagt hem mee naar binnen te gaan en daar praten zij over het verleden. Er ontstaat een kleine ruzie en Fake gooit met de kei een spiegel in en rent weg.
Vierde episode: 1966
– Ten tijde van de Vietnam-oorlog – Anton is inmiddels getrouwd met Saskia de Graaff en hebben een dochtertje, Sandra, van vier. Tijdens een begrafenis hoort Anton van Cor Takes dat deze bij de aanslag betrokken was, samen met Truus Coster. Truus Coster is gefusilleerd en Anton begrijpt dat zij degene was met wie hij in de cel gezeten heeft.
Vijfde episode: 1981
Anton is gescheiden en nu met Liesbeth getrouwd. Ze hebben een zoon: Peter. Wanneer Anton hevige kiespijn heeft, bezoekt hij zijn tandarts. Deze wil hem alleen maar helpen als Anton mee gaat demonstreren tegen kernwapens. Anton zegt toe. Tijdens de demonstratie komt Anton zijn vroegere buurmeisje Karin Korteweg tegen. Zij vertelt hem dat haar vader en moeder niet met het lijk voor hun deur gevonden wilden worden omdat haar vader hagedissen had, die dan zeker gedood zouden worden. Bij de andere buren kon het lijk ook niet gelegd worden, want daar zaten joden ondergedoken. Uit angst voor wraak van Anton was Korteweg naar Nieuw-Zeeland geëmigreerd, waar hij in 1948 zelfmoord pleegde
2. Thematiek
Een thema dat, volgens mij, zeker in het boek naar voor komt is Schuld. Er zijn in het boek veel vragen, wie heeft er bijvoorbeeld schuld aan de dood van Anton’s vader en moeder? Het kunnen de Duitsers zijn die hen hebben neergeschoten, de buren die het lijk hebben verschoven, maar ook de mensen die Fake Ploeg neerschoten.
Een ander thema dat in het boek terugkomt is Puzzeltocht, of zoektocht. Anton is het hele boek bezig om antwoorden te krijgen op vragen van vroeger, uit de oorlog. Hij krijgt steeds iets meer informatie van mensen die hij ontmoet.
Ik denk ook dat in het boek het lot een grote rol speelt. De aanslag in het begin van het boek bijvoorbeeld, als de man twee straten verder was vermoord was er misschien wel niets aan de hand geweest voor Anton. Of het feit dat Anton in een cel wordt gezet met een vrouw, waarvan hij een vriend op late leeftijd weer ontmoet.
3. Problemen, hoe gaat hoofdpersoon om met problemen
Anton steenwijk is de enige persoon waarvan je in het boek de gedachten en meningen te weten komt. Hij kan in het begin van het boek niet goed omgaan met zijn problemen. Hij is door de oorlog soort van getraumatiseerd en elke keer als het over de oorlog gaat, en de aanslag, krijgt hij het moelijk. Hoe ouder hij wordt in het verhaal, echter, hoe rustiger en emotioneler hij wordt en hoe meer nieuwsgierig hij wordt naar de aanslag. Hij probeert meer informatie over die aanslag, die zijn leven veranderde, te vinden, en is dus niet bang om ermee geconfronteerd te worden.
4. Welke rol speelt de ruimte?
In het boek zijn er verschillende ruimten, in het begin natuurlijk een dorp in de tweede Wereldoorlog, waarin de aanslag gepleegd wordt waar het boek om draait. Als de oorlog er niet geweest was, kon het verhaal niet eens goed verteld worden. De ruimte speelt dus een grote rol in het verhaal en de thema's.
Een andere ' ruimte' is de stad waarin hij mensen leert kennen die de hoofdpersoon meer kunnen vertellen over de aanslag.
Mening op basis van 7 argumenten.
De schrijfstijl van Harry Mulisch vond ik niet heel ingewikkeld, maar dat vond ik juist fijn. Het verhaal kun je lekker snel doorlezen, zonder diep te hoeven nadenken om het verhaal te begrijpen. De hoofdpersoon sprak me aan, ik kon zijn handelingen en gedachtes goed begrijpen. De tijd waarin het verhaal zich afspeelt, WO2, spreekt me normaal gesproken niet aan, maar in dit boek juist wel. Misschien omdat het niet zozeer over de oorlog zelf ging, maar over 1 gebeurtenis daarin en hoe mensen daarmee omgaan. Sommige situaties in het boek zijn heel spannend, zoals het stukje dat Anton in een cel zit, dit vind ik leuk aan het boek. Het boek is opgedeeld in een aantal aktes, Anton heeft in die aktes steeds een andere leeftijd. Dit vond ik niet heel leuk in het boek, omdat je telkens een ander beeld van de hoofdpersoon krijgt, maar het is wel nodig voor het verhaal, om het goed te kunnen vertellen en afronden.
